18 Ekim Dünya Menopoz Günü Dolaysıyla Kadın Hastalıkları ve Doğum Hekimimiz Op. Dr. Kübra GÜNDOĞAN Bilgilendirmede Bulundu
Her yıl 18 Ekim’de Dünya Menopoz Günü kadın hayatının doğal bir süreci olan menopoz dönemine dikkat çekmek ve doğru bilgilendirmek amacıyla kutlanır. Tabii ömrü yaklaşık olarak 35 yıl olan yumurtalıkların görevlerini yerine getirememeye başlaması sonucu ortaya çıkan menopoz, tıpkı bebeklik, ergenlik, cinsel olgunluk gibi kadın hayatının doğal evrelerinden birisidir.
Dünya Sağlık Örgütü, menopozu yumurtalıkların aktivitelerini kaybetmeleri sonucu adet döngüsünün en az 1 yıl süre ile kesilmesi olarak tanımlamaktadır. Menopoz döneminde yumurtalıklardaki (overler) folikül miktarı azalır ve buna bağlı olarak östrojen üretimi azalır. Zamanla östrojen üretimi kesilir ve yumurtalıklar küçülür. Buna bağlı olarak adet döngüsü kesilir ve üreme yeteneği kaybolur. Menopoz yaşı dünya genelinde 45-55 yaştır. Yapılan çalışmalar Türkiye'de ortalama menopoz yaşının 46-48 olduğunu göstermektedir.”
MENOPOZA GİRMEDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER NELERDİR?
- Genetik faktörler: Aynı ailedeki kadınların genellikle benzer yaşlarda menopoza girdikleri gözlenmektedir.
- Genital faktörler: Düzensiz adet gören kadınların düzenli adet gören kadınlara göre daha erken menopoza girdikleri gözlenmiştir. Bunun dışında doğurganlık durumu, ilk adet yaşı, doğum kontrol hapı kullanma, iki yıldan uzun emzirme gibi durumlar menopoz yaşını etkileyebilmektedir.
- Psikolojik faktörler: Psikolojik travmalar, savaş, göç, deprem gibi faktörlerin erken menopozu tetiklediği gözlemlenmiştir.
- Fiziki ve çevresel faktörler: Soğuk iklimlerde ve aşırı ağır şartlarda yaşayan kadınlarda menopoz yaşı daha erkendir.
- Sigara kullanımı: Yoğun sigara içen kadınlar içmeyenlere göre 1-2 yıl daha erken menopoza girmektedirler.
- Genel sağlık durumu: Ağır metabolik hastalıklar, genetik bozukluklar, enfeksiyon hastalıkları, kemoterapi ve radyoterapi menopoz yaşını etkileyebilir.
- Sosyal faktörler: Kırsal toplumlarda menopoz yaşı erken olabilmektedir.
Hekimimiz Kübra GÜNDOĞAN içinde bulunduğumuz günün bilgilendirme yapabilmek açısından bir fırsat olduğunu belirterek açıklamasının son bölümünde şu konulara değindi :
PREMENOPOZAL DÖNEM RAHATSIZLIKLARI NELERDİR?
Adet düzensizlikleri- Ateş basmaları- Aşırı terleme- Uyuyamama- Gerginlik, sinirlilik- Cinsel istekte azalma- Konsantrasyon güçlüğü
MENOPOZ SONRASI GÖRÜLEN BELİRTİLER NELERDİR?
Uzun süren östrojen azlığı veya yokluğu sonrası genital organlarda küçülme görülür. Rahim, vajina ve vulva ve üretrada küçülme olur. Buna bağlı olarak sık idrara çıkma, kabızlık, vulvada kaşıntı, ağrılı cinsel birliktelik, rahim sarkması, idrar kaçırma, idrar kesesinde sarkma, makatta sarkma olabilir.
Deride, saç köklerinde ve ter bezlerinde östrojen reseptörleri vardır. Menopoz sonrası buna bağlı değişiklikler ortaya çıkar. Deri incelir, kolajen miktarı azalır. Saç ve kıl miktarı azalır. Cilt kurur, esnekliğini kaybeder ve yara iyileşmesi gecikir. Çene, dudak ve göğüste kalın tüyler çıkabilir. Koltuk altı ve genital bölgede kıl miktarı azalır.
MENOPOZ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Menopozdaki kayıpların önemli bir kısmı ilk bir yılda gerçekleşir. Bu nedenle menopoz tanısının erken konulması önemlidir. Seyrek adet gören, sıcak basmaları ve psikolojik rahatsızlıkları olan bir kadından adetin üçüncü günü alınan kanda FSH ve LH hormonları artmışsa menopoz tanısı konabilir. Düzensiz adet gören bir kadında FSH düzeyi 40 pg/ml üzerinde ise menopoz tanısı kesinlikle konur. FSH düzeyi 25-40 pg/ml arasında ise premenopoz olduğu, bu dönemdeki kadınların seyrek de olsa hamile kalabileceği düşünülür. Düzensiz kanamaları olan her kadında gebelik ve düzensiz kanamaya sebep olan diğer hastalıklar araştırılmalı, ultrason yapılmalıdır.
MENOPOZDA YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?
Menopoz döneminde sık görülen sıcak basmalarına karşı hafif ve kat kat giyinmek gerekir. Böylece sıcak basması durumunda kıyafet azaltılıp artırılabilir. Baharat ve kafeini azaltmak, sigara ve alkolden uzak durmak fayda sağlar. Östrojen azlığına bağlı meydana gelen ağrılı cinsel birleşmeye karşı rahatlatıcı yağlar ve nemlendirici jeller kullanılır. Düzenli cinsel ilişki sağlanması atrofiden korunmak için gereklidir. Osteoporozdan korunmak için günlük kalsiyum alımına dikkat etmek ve düzenli egzersiz yapmak önemlidir. Hekiminiz uygun görürse hormon replasman tedavisi uygulayabilir.
Yapmış olduğu bilgilendirmelerden dolayı hekimimiz Kübra GÜNDOĞAN’a teşekkür eder, sağlıklı günler dileriz.
